1696. Aansprekersoproer te Amsterdam

Voorzijde: MOTOS PRÆSTAT COMPONERE FLVCTVS, Neptunus in strijdwagen met drietand in linkerhand, achter op de wagen kroon en wapenschild van Amsterdam, blazende winden in de vorm van mensenhoofden
Keerzijde: HAICYONIBVS. REDVCTIS / SENATVS. AMSTELOD / CIVIBVS. SVIS. HOC / ANTIQVÆ VIRTVTIS . / SPECTATÆQ. FIDEI / PRÆMIVM IARGITVR / MDCXCVI, op een kalme zee zitten vier ijsvogels in een nest, opkomende zon, doek met Latijnse tekst, jaartal in de afsnede
 
Variant zonder signatuur
 
VAN DE GROOTSTE ZELDZAAMHEID
 
Licht opgewreven
 
Het Aansprekersoproer was een volksopstand die plaatsvond in Amsterdam in 1696. ‘Aansprekers’ waren burgers die begrafenissen organiseerden. In januari 1696 kondigde de vroedschap aan, dat er een keurgroep van 72 aansprekers en lantaarndragers benoemd zou worden die het stadsmonopolie op het regelen van uitvaarten zou krijgen. Een groep van ca. 250 particuliere aansprekers werd hiervan de dupe. Verder werden de begrafenissen hierdoor –omdat er belasting op geheven werd– een stuk duurder. Het stadsbestuur had de maatregel ingesteld om meer inkomsten te genereren vanwege de teruglopende economie.
 
De aansprekers verspreidden na de aankondiging van de nieuwe maatregel onder meer het gerucht dat de armen nu als oud vuil behandeld zouden worden als ze overleden. Hierop braken op 31 januari 1696 rellen uit in Amsterdam. Opgejut door de aansprekers gingen tal van armen woedend de straat op. Op 1 februari greep de schutterij succesvol in. Om de massa af te schrikken, werd een aantal relschoppers geëxecuteerd of verbannen naar Suriname. Toch hadden de begrafenisondernemers hun doel bereikt, want de belasting voor aansprekers werd uiteindelijk niet ingevoerd.